Tytuł bardzo mocny, myślę że również bardzo zachęcający do przeczytania tego tekstu. Będzie o tym, co w języku włoskim nam się podoba, nawet jeśli go nie znamy nie rozumiemy. Coś co sprawia, że nawet najokrutniejsze zdanie brzmi jak poezja, wyznaniom miłosnym nie można się oprzeć a piosenki łatwo zapadają w ucho. O czym mowa? O akcencie i prozodii w języku włoskim.
Słowo akcent jest wszystkim doskonale znane. To właśnie to słowo spędza sen z powiek wszystkim uczącym się języka obcego. Mówienie z obcym akcentem, polski/ słowiański akcent, itp. My zajmiemy się akcentem wyrazowym.
Natomiast słowo prozodia jest, pewnie dla części z Was bardziej enigmatyczne. Choć prozodia to nic innego jak melodia języka, czyli właśnie to, co przykuwa uwagę, kiedy słyszymy język włoski. Zaczniemy, jak zwykle od początku i po kolei, by jak najlepiej ułożyło się w głowach.
Akcent w języku włoskim jest ruchomy. I co najważniejsze sylabę, na którą pada odliczamy od końca. Co to oznacza? Że nie zawsze pada na tę samą sylabę. Znakomita większość wyrazów ma, podobnie jak w języku włoskim akcent na przedostatnią (drugą od końca) sylabę, to tzw. parole piane (parossitone), np.: ca-sa (dom), cer-ca-re(szukać), cra-vat-ta (krawat), sti-pen-dio (wypłata!). Tak, jak mówiłam akcent wyrazowy w języku włoskim jest ruchomy, więc oprócz wyrazów, w których akcent pada na przedostatnią sylabę, możemy spotkać jeszcze:
- parole sdrucciole (proparossitone)- akcent toniczny pada na trzecią od końca sylabę, np.: ta-vo-la, mac-chi-na, pos-si-bi-le
- parole bistrucciole– tu akcent pada na czwartą od końca sylabę, np.con-quis-ta-te-lo, a-quis-tia-mo-ce-lo
- parole trisdrucciole – gdzie akcentujemy na piątą od końca sylabę, jak w wyrazach: or-di-na-glie-lo, au-gu-ra-me-lo
- parole tronche (ossitone) – tu akcent pada na ostatnią sylabę: sin-ce-ri-tà, vir-tù, An-giò.
Należy pamiętać, że akcentowanie w języku włoskim to nic innego jak intensywniejsze wypowiedzenie danej sylaby. Dokładnie na samogłoskę, na którą pada akcent.
Oprócz akcentu tonicznego mamy również akcent graficzny, choć nie jest on tak rozpowszechniony jak w języku hiszpańskim, np. Akcent graficzny może być:
- grave (opadający) jak é
- acuto (wznoszący) jak è
i jest niezbędny w przypadku parole tronche (patrz wyżej), niektórych wyrazów jednosylabowych, jak: più, può, ciò, giù i takich, które zmieniają znaczenie oraz kategorię gramatyczną wraz z obecnością lub brakiem akcentu:
la (rodzajnik) vs. là (przysłówek)
si (zaimek zwrotny) vs. sì (przysłówek w znaczeniu tak)
tè (rzeczownik) vs. te (zaimek)
oraz fakultatywny, ale wskazany w przypadku wyrazów o niewyjaśnionym w innym przypadku znaczeniu. O tak, tak, akcent graficzny jest nośnikiem znaczenia, np.:
sùbito (przysłówek) vs. subìto (imiesłów bierny)
àmbito (przymiotnik) vs. ambìto (imiesłów bierny).
Przejdziemy teraz do drugiego zagadnienia, tego bardziej tajemniczego, jakim jest prozodia. Prozodia zajmuje się badaniem rytmu, intonacji, akcentu i/lub długości sylaby lub wyrazu. To dzięki niej wiemy, że w przypadku pytań intonacja powinna być wznosząca a w przypadku zdań oznajmujących opadająca, itd.
Nie jest łatwo opanować poprawną melodię językową, nawet jeśli doskonale opanowaliście reguły fonetyczne. W tej kwestii jedyną radą może być osłuchanie się. Nie martwcie się jednak osłuchiwanie się możecie zacząć już teraz:
A tu możecie ćwiczyć tekst powyższej piosenki:
Voglio farti un regalo
Qualcosa di dolce
Qualcosa di raro
Non un comune regalo
Di quelli che hai perso
O mai aperto
O lasciato in treno
O mai accettato
Di quelli che apri e poi piangi
Che sei contenta e non fingi
In questo giorno di metà settembre
Ti dedicherò
Il regalo mio più grande
Vorrei donare il tuo sorriso alla luna perché
Di notte chi la guarda possa pensare a te
Per ricordarti che il mio amore è importante
Che non importa ciò che dice la gente perchè
Tu mi hai protetto con la tua gelosia che anche
Che molto stanco il tuo sorriso non andava via
Devo partire però se ho nel cuore
La tua presenza è sempre arrivo
E mai partenza
Regalo mio più grande
Regalo mio più grande
Vorrei mi facessi un regalo
Un sogno inespresso
Donarmelo adesso
Di quelli che non so aprire
Di fronte ad altra gente
Perché il regalo più grande
È solo nostro per sempre
Vorrei donare il tuo sorriso alla luna perché
Di notte chi la guarda possa pensare a te
Per ricordarti che il mio amore è importante
Che non importa ciò che dice la gente perchè
Tu mi hai protetto con la tua gelosia che anche
Che molto stanco il tuo sorriso non andava via
Devo partire però se ho nel cuore
La tua presenza è sempre arrivo
E mai…
E se arrivasse ora la fine
Che sia in un burrone
Non per volermi odiare
Solo per voler volare
E se ti nega tutto quest’estrema agonia
E se ti nega anche la vita respira la mia
E stavo attento a non amare prima di incontrarti
E confondevo la mia vita con quella degli altri
Non voglio farmi più del male adesso
Amore..
Amore..
Vorrei donare il tuo sorriso alla luna perché
Di notte chi la guarda possa pensare a te
Per ricordarti che il mio amore è importante
Che non importa ciò che dice la gente
E poi..
Amore dato, amore preso, amore mai reso
Amore grande come il tempo che non si è arreso
Amore che mi parla coi tuoi occhi qui di fronte
Sei tu, sei tu, sei tu, sei tu, sei tu, sei tu, sei tu, sei tu
Il regalo mio più grande