Każdy język naturalny ma to do siebie, że mimo, iż jest pewna regularność, którą łatwo można wychwycić, jest mnóstwo wyjątków, które w żaden inny sposób niż poprzez zapamiętanie, nie da się okiełznać. Dziś spróbujemy wypunktować psikusy, jakie sprawdzają nam rodzaje i jaki to ma wpływ na rodzajnik i końcówkę rzeczownika. Trochę tego będzie. Jesteście gotowi?
Rozszerzenie tematu rzeczownika w liczbie mnogiej.
Mamy szereg takich rzeczowników, które przechodząc w liczbę mnogą rozszerzają temat, często przyjmując formę bardziej przypominającą najczęściej tę łacińską, ale niekoniecznie. Przykładami takich rzeczowników są:
il dio (bóg) – gli dei,
l’uomo (człowiek, mężczyzna)-gli uomini,
il tempio (świątynia)-i tempi oppure i templi
Zamieszanie rodzajowe.
Istnieją również rzeczowniki, które mimo końcówki żeńskiej, przyjmują rodzajnik męski lub mimo końcówki męskiej, przyjmują rodzajnik żeński:
la mano (ręka)-le mani,
il belga (Belg)-i belgi,
il cinema(kino)-i cinema,
il poeta-i poeti,
il problema-i problemi,
il programma-i programmi,
la metro (metro, gdyż jest to skrót od metropolitana)-le metro,
la bici (rower, gdyż jest to skrót od bicicletta)-le bici,
l’auto-ż (samochód, gdyż jest to skrót od automobile)-le auto,
la moto (motocykl, gdyż jest to skrót od motocicletta)-le moto.
Dodatkowo podaję również liczbę mnogą, tak dla całości.
Dwie wersje liczby mnogiej.
Istnieją też rzeczowniki, które w liczbie mnogiej mogą przyjąć dwie formy zarówno męską jak i żeńską, np.:
il corno (róg)- i corni (rogi jako instrumenty muzyczne/ le corna (rogi w sensie metaforycznym)
lurlo (krzyk)- gli urli (krzyki, wrzaski zwierzęce)/le urla(krzyki ludzkie
il fondamento (fundament)-i fundamenti (fundamenty, np. nauki lub jakiejś teorii)/le fundamenta (fundamentu np. domu
Mamy jeszcze grupę rzeczowników, które w przejściu na liczbę mnogą zmieniają w delikatny sposób swoją wymowę. W tej grupie możemy znaleźć:
-rzeczowniki rodz. męskiego zakończone na -co lub -go, jeśli przed tą końcówką występuje spółgłoska lub jeśli są dwusylabowe, w liczbie mnogiej stają się -chi lub -ghi: fuoco (ogień)-fuochi, rogo (stos)-roghi, tedesco (Niemiec, niemiecki)- tedeschi, albergo (hotel)-alberghi
-rzeczowniki rodz. męskiego zakończone na -co lub -go, przed którymi stoi samogłoska, w liczbie mnogiej zmieniają się w -ci lub -gi: nemico (wróg)-nemici, medico (lekarz)-medici
-rzeczowniki rodz. żeńskiego zakończone na -cia lub -gia, przed którymi stoi samogłoska, zmieniają się w -cie lub -gie: camicia(koszula)-camicie, valigia (walizka)- valigie, to samo jeśli akcent wyrazowy pada na -i-: allergia- allegrie; natomiast, jeśli przed tą grupą głoskową stoi spółgłoska, w liczbie mnogiej otrzymamy -ce e -ge: arancia(pomarańcz)-arance, pelliccia(futro)-pellicce.
Ktoś z Was zapyta o wyrazy, których akcent graficzny pada na ostatnią samogłoskę. Tu rzecz jest prosta-zmienią tylko rodzajnik na liczbę mnogą i rzeczownik pozostanie w tej samej formie: la virtù (cnota)-le virtù, la città(miasto)-le città.
Tu się zatrzymamy, choć moglibyśmy wymienić jeszcze kilka przypadków, w których rodzaj płata nam psikusy. Uważam, jednak, że na tym etapie, te przykłady wymienione powyżej są wystarczające.
Zdaję sobie sprawę, że dzisiejszy post jest bardzo ciężki i nasycony informacjami i może trzeba będzie do niego wrócić jeszcze kilka razy, ale zostaje on tutaj i można do niego zawsze zajrzeć.
Obiecuję, że sobotni post będzie lżejszy i przyjemniejszy. Czekam w sobotę, nie zapomnijcie skomentować tutaj, przekazać znajomym i … czekać na więcej.