Podróżowanie ze smakiem, tu podwójny sens nie jest przypadkowy. Podczas gdy Włochy zawsze były ulubionym celem turystów z całego świata dzięki swoim historycznym i artystycznym zakątkom, to turystyka winiarska i kulinarna jest odkryciem ostatnich lat. Celem tej nowej serii, którą z ogromną przyjemnością otwieram tym artykułem, jest przedstawienie włoskich regionów z nowej perspektywy, gdzie stymulacja zmysłów jest zintegrowana z wyjątkową i niepowtarzalną ofertą, wieńczącą smak jako centralny element tej przyjemnej podróży.
Zostawiając za sobą Valtellinę, doliny Varese, Valcalepio, Wzgórza Longobardzkie, Franciacortę i Jezioro Garda, przyszedł czas, by nieco zejść i zrobić nieco dłuższy przystanek w krainie Rodziny Gonzaga, w regionie Emilia. Wśród risotta, trufli i wina. Czy powiedziałam już wszystko? Nie, dopiero zaczęłam….
Mantuański szlak kulinarno-winiarski
Możemy się bardziej zrelaksować, bo spędzimy trochę czasu w Mantui i okolicach. Będzie to zawsze dobrze spędzony czas i do tego bardzo smaczny. Obejmujący nie mniej niż 300 km, w 41 gminach i z 70 stowarzyszonymi, obszar Mantui jest bogaty w historię i sztukę, ale także w produkty rolne, takie jak winogrona, gruszki, melony, cebule i zboża. Nie ma mowy, aby zostawić całe to dziedzictwa bez waloryzacji w szczególny sposób i rozgłaszania jego istnienia jak najszerszej publiczności. To tutaj słońce i łagodny klimat spotykają się, aby stworzyć wyjątkowe wina, takie jak Garda Colli Mantovani DOC na obszarze ponad tysiąca hektarów winnic, czy starożytna uprawa winorośli Lambrusco Mantovano DOC. Obszar Mantui zawdzięcza swoją świetność i rozkwit rodzinie Gonzaga, która uważała za ważne wspieranie zarówno sztuki, jak i jedzenia. Można powiedzieć, że wszystko, co karmiło duszę i ciało. Podróż rozpoczyna się od małych pofałdowań terenu, pociętych przez rzekę Mincio, które znajdują swoje urzeczywistnienie w jeziorze Garda, mantuańskich wzgórzach morenowych, kontynuuje się harmonijnie w Bande (przysiółek Cavriana), gdzie urodził się Wergiliusz, następnie Villa Mirra Siliprandi, która w dawnych czasach była jedną z ulubionych rezydencji rodziny Gonzaga, obecnie mieści się w niej Muzeum Archeologiczne w Mantui; następnie – Solferino, z Museo del Risorgimento, aby dotrzeć do Castiglione del Stiviere, miasta Świętego Alojzego Gonzagi (San Luigi), w którym znajduje się Muzeum Czerwonego Krzyża. Dla tych, których fascynują rezydencje Gonzagów, w Volta Mantovana znajdują się dwie – Palazzo Cavriani i Villa Venier. Nieco dalej również miłośnicy przyrody znajdą coś dla siebie, odwiedzając rezerwat przyrody w Castellaro Lagusello (przysiółek Monzambano). Następnie docieramy do słynnej Mantui, której nie trzeba bliżej przedstawiać, będąc miastem sztuki znanym od wieków i bohaterką wielu poświęconych jej książek i przewodników; ale krótko wspomnę o krajobrazie i zabytkach południowego Padu, z San Benedetto Po i jego zespołem klasztornym Polironiano, Gonzaga i Poggio Rusco. W krainie zbiegu rzek Oglio i Po znajduje się Sabbionetta, uznana za zabytek UNESCO, oraz Viadana, gdzie produkuje się Lambruso i uprawia melon.
Kalendarz wydarzeń
W kwietniu w Viadanie odbywa się Festival del Lambrusco (Festiwal wina Lambrusco).
W październiku w Goito odbywają się Targi Grana Padano i prati stabili.
Następnie, ponownie w październiku, w Mantui odbywa się Festiwal Ciastek Mantuańskich.
Wreszcie w San Benedetto Po – Lambrusco w Palazzo Monastero Di…vino
Przysmaki
Typowe potrawy: Tortelli di zucca (rodzaj pierogów z dynią), Capunsei (pierożki chlebowe), Tortello amaro (rodzaj pierogów z gorzkimi ziołami), Risotto alla pilota (risotto z typową kiełbaską), Luccio in salsa (szczupak w sosie), Stracotto d’asino (mięso z osła), Cotechino (rodzaj kiełbasy), Sbrisolona (ciasto), Torta di rose (ciasto z charakterystycznymi zawijasami imitującymi róże), Anello di monaco (ciasto), Helvetia(ciasto), Torta di tagliatelle (ciasto przygotowane z makaronu tagliatelle).
Typowe produkty: Grana Padano DOP (ser), Parmigiano-Reggiano DOP (ser), Salame Mantovano (wędlina), Zucca Mantovana (dynia), Cipolla di Sermide(cebula), Melone Mantovano IGP(melon), Tartufo (trufla).
Typowe wina: Garda Colli Mantovani DOC: Rubino/Chiaretto/Bianco/Merlot/ Cabernet/Chardonnay/Sauvignon/l, Garda DOC, Lambrusco Mantovano DOC, Provincia di Mantova IGT, Sabbionetta IGT, Quistello IGT, Alto Mincio IGT.
Zakwaterowanie
Gospodarstwa z zakwaterowaniem, rezydencje, hotele 3- i 4-gwiazdkowe.
Więcej informacji: www.mantovastrada.it
Szlak Ryżu i Risotto w Mantui
Na 70-kilometrowej trasie, obejmującej 13 gmin i 30 stowarzyszeń, która rozciąga się od lewego brzegu rzeki Mincio do granicy z Wenecją Euganejską, znajduje się płaski teren, poprzecinany rzekami i kanałami. Dzięki odpowiedniemu nawodnieniu gleby, jest to idealne miejsce do uprawy ryżu i rzeczywiście, od czasów starożytnych nie brakowało tu dworów do uprawy ryżu, klepisk, suszarni i stosów. Najpełniejszym wyrazem tej starożytnej tradycji jest “risotto alla pilota”, które dało początek całkowicie unikalnej technice przygotowywania ryżu Vialone Nano. W części zachodniej drogę zamyka Park Mincio, kolejny rezerwat przyrody, Vallazza, położony w pobliżu dwóch szlacheckich rezydencji patrycjuszy w stylu rokoko, a są to Villa Isabella d’Este i Villa Riesenfeldt. Jadąc dalej w kierunku Ostiglii, przejeżdżamy przez Governolo, gdzie według tradycji historycznej papież Leon I zatrzymał Attylę, króla Hunów. Interesujące są również dwie konstrukcje ideuliczne: Conca di Sostegno lub Vinciana, zbudowana w 1198 r. na podstawie projektu Pitentino, przejętego później przez Bertazzolo na podstawie rysunków Leonarda, dzięki której uniemożliwiono podniesienie się wód Padu; drugi basen – Conca di Leone, położony w dolnej części, umożliwia żeglugę między Mincio a Padem. W nożycach rzek Ostiglia a Revere znajduje się kolejny rezerwat przyrody – wyspa Isola Boschina, w korycie rzeki Pad. Idąc w górę, dociera się do Villimpenta, z zamkiem Scaligero, Villa Gonzaghesca (znana również jako Villa Zani przypisywana Giulio Romano). Natomiast Tazio Nuvolari (kierowca wyścigowy), określony przez D’Annunzio jako “latający Mantuańczyk”, urodził się w Castel d’Ario, miejscu, które wciąż zachowuje wieże i część muru zamkowego.
Wydarzenia
W Mantui w październiku odbywa się 20-dniowy Festiwal Ryżu, podczas którego prezentowane są wszystkie rodzaje risotto stworzone z mantuańskiej odmiany ryżu – Vialone Nano Mantovano.
Lokalne potrawy i produkty
Typowe produkty: Grana Padano DOP, Lambrusco Mantovano DOC, ryż, Salame Mantovano, Pancetta (boczek) con filetto, Melone Mantovano IGP(melon), Zucca Mantovana(dynia), miód, Chisòlina (płaski chleb mantuański), Bigoi (grube spaghetti robione ręcznie lub na prasie), świeży makaron, Sbrisolona (ciasto), Bussolano (ciasto).
Typowe potrawy: Risotto alla pilota (gotowane poprzez moczenie w wodzie, a następnie dodanie wieprzowego pesto), Pontèl (kotlet wieprzowy), Salamelle (kiełbaski), Risotto z pesto lub pistum (przyrządzane z mielonej wieprzowiny, soli i pieprzu oraz zmiażdżonego czosnku), Risot menà (mantecato jest gotowane ze świeżą salamellą i bulionem mięsnym, lub żabami i rakami).
Zakwaterowanie
Agroturystyka z zakwaterowaniem i hotele 3-gwiazdkowe.
Więcej informacji: www.stradadelrisomantovano.it
Szlak Trufli Mantuańskich
Oltrepò Mantovano zajmuje skrajną część prowincji Mantua aż po granice i właśnie tam, gdzie od wieków nieprzerwanie dominuje Pò, gdzie spokojny krajobraz wciąż pamięta Etrusków i Rzymian, którzy byli właścicielami tej ziemi lub bogate średniowiecze z mnichami benedyktyńskimi, Matyldą da Canossa, Gonzagami i wojnami o niepodległość, na długości 130 km, przecinając 13 gmin i gromadząc 44 współpracowników, otwiera się Szlak Trufli Mantuańskiej. Naturalny krajobraz, który spotyka się z idealnym klimatem wzbogaca terytorium o produkty, które tworzą typowe wędliny, Parmigiano Reggiano, tortelli z dyni, tortelli w rosole, risotto, stracotti (gotowane mięsa), ciasto z makaronu tagliatelle, trufle i wiele innych, które dają początek wspaniałym mantuańskim potrawom. To właśnie trufla – Tuber Magnatum Pico (biała trufla) – której obecność na tym terenie dała początek stowarzyszeniu Mantuańskiej trasy trufli w 2003 r. w celu wzmocnienia zintegrowanej turystyki i promocji produktów lokalnych. W ten sposób narodziło się Tru.Mu, Muzeum Trufli w Borgofranco sul Po, które obraca się wokół trufli, zapraszając młodych i starszych do refleksji nad danymi naukowymi i różnymi ciekawostkami.
Kalendarz wydarzeń
Kalendarz nasila się w okresie od września do października.
We wrześniu w Poggio Rusco odbywa się wrześniowy Festiwal Historyczny.
W Quistello, również we wrześniu, odbywa się Festiwal Grzybów.
Natomiast między wrześniem a październikiem odbywa się kilka innych ciekawych wydarzeń:
Prowincjonalne Targi Trufli w Borgofranco sul Po oraz w Carbonara di Po – Tartufesta.
Lokalne przysmaki
Produkty lokalne: Biała Trufla (Tuber Magnatum Pico), Parmigiano-Reggiano DOP (ser), Pera Mantovana IGP (gruszka), Grana Pagano DOP (ser), Salame Mantovano (wędlina), Mostarda di Mantova (konfitury), Melone Mantovano IGP, Cipolla di Sermide (cebula), Torta di Felonica (chlebek cebulowy), miód, Torta Sbrisolona (ciasto), Anello di Monaco (ciasto), Torta di tagliatelle (ciasto z makaronu tagliatelle), Lambrusco Mantovano DOC (wino).
Dania lokalne: risotto z białą truflą, tagliatelle z białą truflą, jajka z białą truflą, eskalopki z białą truflą, tortelli z dyni z białą truflą, fondue z serem z białą truflą, szczupak w sosie.
Obiekty noclegowe
Agroturystyka z zakwaterowaniem, hotele 3-gwiazdkowe.
Więcej informacji na stronie: www.stradadeltartufo.org.
Tekst powstał na podstawie broszury Region Lombardii, dostępnej na stronie: https://www.buonalombardia.regione.lombardia.it/wps/portal/site/buonalombardia/vini/strade-dei-vini-e-dei-sapori.