Podróżowanie ze smakiem, tu podwójny sens nie jest przypadkowy. Podczas gdy Włochy zawsze były ulubionym celem turystów z całego świata dzięki swoim historycznym i artystycznym zakątkom, to turystyka winiarska i kulinarna jest odkryciem ostatnich lat. Celem tej nowej serii, którą z ogromną przyjemnością otwieram tym artykułem, jest przedstawienie włoskich regionów z nowej perspektywy, gdzie stymulacja zmysłów jest zintegrowana z wyjątkową i niepowtarzalną ofertą, wieńczącą smak jako centralny element tej przyjemnej podróży.
Podróż smaków i win w Lombardii dobiega nieuchronnego końca. Przez trzy tygodnie mieliście okazję być we wspaniałych i niezapomnianych miejscach, każde na swój sposób: o pierwszej, drugiej i trzeciej odsłonie możecie przeczytać klikając w linki. Kończy się ona w Cremonie, Pavii i Lodi.
Szlak Smaku Cremony w krainie Stradivariego
Dolina Padu wita nas dźwiękiem skrzypiec i smakiem produktów ziemi, które charakteryzują ten czysto rolniczy obszar graniczący z Emilią Romanią. Znajdujemy się w prowincji Cremona, gdzie Strada del Gusto (Szlak Smaku) rozciąga się na długości nie mniejszej niż 560 km, w 115 gminach z 84 stowarzyszonymi. Ale oprócz produktów rolnych, to także miejsce: kościołów, willi, zamków i kościołów parafialnych, które wzbogacają zarówno ośrodki miejskie, jak i tereny wiejskie. Zaczynamy w Cremonie, stolicy prowincji, gdzie nie do pominięcia są takie zabytki jak: katedra, baptysterium, Loggia dei Militi, Torrazzo i Palazzo Comunale, Museo Civico Ala Ponzone – siedziba ważnych zbiorów. Dźwięk skrzypiec, który towarzyszy turyście w podróży, to Stradivarius – ten sam, który dał nazwę Strada del Gusto – którego ojczyzną jest Cremona, gdzie do dziś mieści się kilka warsztatów lutniczych. Na terytorium między rzekami Po i Oglio znajduje się również Villa Manfredi, dzieło architekta Voghery, Torre de’ Picenardi z XVIII-wieczną Villa Sommi – Picenardi z widokiem na plac Gonzagi w Isola Dovarese. Następnie Villa Mina della Scala w Casteldidone. W Piadenie, muzeum archeologiczne, które zachowuje artefakty i ślady starożytnych cywilizacji Doliny Padu, oraz Casalmaggiore z Muzeum Bijou i Sanktuarium Madonna della Fontana. Następnie Crema, kolejny ważny ośrodek miejski w okolicy, gdzie warto zwiedzić Duomo, fasadę Bazyliki Santa Maria della Croce z dekoracją plastyczną, Palazzo Terni – Bondenti. Wyjeżdżając z Cremy turyści mogą zatrzymać się w Pizzighettone, aby zwiedzić ufortyfikowaną wioskę nad rzeką Adda z ważnym murem o długości około 2 km. Twierdza wojskowa nad rzeką Oglio w Soncino z kanciastymi wieżami. Również w Soncino kościół parafialny Santa Maria Assunta i Muzeum Drukarstwa. Na zakończenie przystanek w Pandino, aby zwiedzić praktycznie nienaruszony zamek Visconti, prosty, ale robiący wrażenie.
Kalendarz wydarzeń
W maju w Cremonie i prowincji odbywa się Festiwal Ryb.
Od maja do października mleczarnie, delikatesy i gospodarstwa otwierają się na wizyty, degustacje i warsztaty, a restauracje oferują typowe dania na czas trwania imprezy.
W październiku w Cremonie odbywa się Festiwal Nugatu.
Typowe przysmaki
Typowe potrawy: Marubini, Tortelli cremaschi, Blisgòon di Casalmaggiore (tortelli z dyni), Gran Bollito Cremonese, Bumbunèen (herbatniki), baci di Cremona, Bussolano di Soresina, Spontanea di Crema, Torrone di Cremona, Torta Bertolina, Treccia d’oro.
Typowe produkty: Gorgonzola DOP, Grana Padano DOP, Provolone Valpadana DOP, Quartirolo Lombardo DOP, Taleggio DOP, Salva Cremasco DOP, Salame Cremona IGP, Cotechino Cremonese vanilla, Pannerone, Conserva senapata, Cotognata, Mostarda di Cremona, Radici di Soncino.
Zakwaterowanie
Gospodarstwa z zakwaterowaniem oraz hotele 3- i 4-gwiazdkowe.
Więcej informacji na stronie: www.stradadelgustocremonese.it.
Szlak wina i smaków San Colombano
Trasa Szlaku obejmuje ok. 120 km i jest pełna osad oraz miejsc sztuki i kultury, które przenikają się z San Colombano i sporą ilością lokalnych produktów. Trasa rozpoczyna się kilka kilometrów od Mediolanu, od opactwa Chiaravalle z 1135 roku, mija Sant’Angelo Lodigiano i jego obiekty muzealne, następnie San Colombano al Lambro, by dotrzeć do Lodi. Warta zobaczenia jest miejscowość San Colombano z XVI-wiecznym kościołem San Rocco, wciąż doskonale zachowanym na planie ośmiokąta, a także wzgórze San Colombano – serce produkcji tytułowego wina i gdzie zachowała się polikeniczna fauna ze skamielinami, dowód na istnienie morza w czasach starożytnych na terenie Doliny Padu. Przejdźmy jednak do Lodi, gdzie dzięki obecności rodziny Visconti, miasto było nie tylko ściśle związane z Mediolanem, ale także zwracało szczególną uwagę na wartości artystyczne. W mieście stoi bowiem katedra z romańskim placem, jednym z największych w Lombardii; fasada katedry jest asymetryczna dzięki portalowi obok dzwonnicy z oknami słupowymi o dwóch światłach i oknem różanym z XVI wieku; nieopodal znajduje się kościół Św. Franciszka (San Francesco) z wysokim, jednoświecowym oknem słupowym “a tutto cielo” – detalem z Lodi. Wreszcie Santuario dell’Incoronata z końca XV wieku. W kaplicy San Paolo znajduje się panel Borgognone. Obszar ten znany jest z ceramiki w Lodi i złotnictwa w Graffignana. Cały krajobraz artystyczny i kulturowy zdobi obecność piwnic z winami, salami i wspaniałymi serami. Szlak jednoczy 65 gmin i 43 stowarzyszenia.
Kalendarz imprez
W czerwcu w San Colombano odbywa się Festiwal Ziół i Lilii, a w Lodi – Palio di Lodi.
Również w Lodi we wrześniu – La Forme del Gusto, a następnie z powrotem do San Colombano na Święto Winogron.
W październiku i listopadzie w Lodi i jego prowincji odbywa się słynny Przegląd Gastronomiczny Lodigiano, podczas którego lokalne restauracje oferują menu degustacyjne typowych produktów w stałej cenie.
Całość kończy się Targami Bydła w Codogno.
Typowe produkty i dania
Produkty lokalne: Gorgonzola DOP, Taleggio DOP, Pannerone, Quartirolo DOP, Granone lodigiano, Raspadura, Rice, Crescenza, Italico, Mascarpone.
Dania lokalne: Risotto, pieczenie, flaki, dziczyzna, Tortionata (typowe ciasto), cotognata (marmolada z pigwy).
Lokalne wina: San Colombano DOC Rosso (Fermo, Vivace, Riserva), San Colombano DOC Bianco (Collina del Milanese IGT).
Noclegi
Gospodarstwa rolne z noclegami, hotele 3- i 4-gwiazdkowe.
Więcej informacji na stronie: www.stradalodi.it.
Szlak win i potraw Oltrepò Pavese
Jest to 60-kilometrowe terytorium obejmujące 78 gmin i 60 stowarzyszeń. Cały obszar Oltrepò zajmuje 1100 km2 i charakteryzuje się łagodnym, ale zróżnicowanym krajobrazem, który jest mieszanką terenów płaskich i pagórkowatych. Znajdują się tu uzdrowiska, zamki, wioski, dziewicze krajobrazy, muzyka i niezapomniane smaki pochodzące z lokalnych produktów. W części pagórkowatej znajdują się niekończące się hektary winnic, od czasu do czasu przerywane lasami akacjowymi i dębowymi. Zamki w Oltrepò to między innymi Montalto Pavese, Nazzano, Oramai, Varzi i Zavattarello. Muzyka fify apenińskiej, müsa (dudy jednostrunowe) i akordeonu również silnie rezonuje pomiędzy prowincjami. Stolicą Oltrepò Pavese jest Voghera, doskonała baza wypadowa do starożytnej wioski Casteggio z klasztorem kartuzów Cantù, średniowiecznych Broni, Fortunago (jednych z najpiękniejszych wiosek we Włoszech), krenelażowej wieży Stradelli z katedrą i muzeum akordeonu; następnie Varzi, znanej jako centrum hodowli bydła Varzese. Kilka słów również o Salce Terme, znanym włoskim uzdrowisku, dzięki obecności jego salsobromoiodowych i siarkowych wód termalnych. Oltrepò dzierży prymat w uprawie winorośli, będąc trzecią włoską Denominacją pod względem ilości hektarów w produkcji, pierwszą w produkcji Pinot Noir, a także w produkcji win DOC i DOCG.
Wydarzenia
Festiwale patronalne w Broni i Casteggio w kwietniu i we wrześniu.
W maju w Siensa di Voghera – targi produktów typowych, a także Festiwal Zamków Iria.
W czerwcu w Varzi – Festiwal Salami
W sierpniu Biały Karnawał w Cegni z odtworzeniem dawnych wiejskich ustawień wsi.
W Brallo di Pregola we wrześniu odbywa się Festiwal Ziemniaka i Vinuva w Broni i Stradelli.
W ostatni piątek października w Varzi odbywają się targi rolnicze zwierząt i towarów, znane jako Targi San Simone.
W listopadzie w Casteggio – targi trufli i miodu.
Przez cały rok, w drugą sobotę miesiąca w Stradelli, odbywa się targ produktów rolnych.
Typowe produkty i dania
Typowe wina: Oltrepò Metodo Classico i Cruasé DOCG, Pinot nero dell’Oltrepò Pavese DOC, Oltrepò Pavese DOC Bonarda/Barbera/Riesling/Rosso/Sangue di Giuda, Moscato, Barbacarlo, Buttafuori Storico, Casteggio DOC, Provincia di Pavia IGT.
Typowe potrawy: Risotto z papryką, Agnolotti gobbi, Agnolotti d’Oltrepò, Polenta di mosto
Typowe produkty: Salame di Varzi DOP, Pancetta pavese, Cotechino pavese, Coppa, Lardo, Caprini, Formagelle di Menconico, Nisso dell’Oltrepò, Słodkie paluszki chlebowe, Pane miccone dell’Oltrepò Pavese, Papryka Voghera, Dynia Berrettina z Lungavilla, ziemniaki górskie, mąka kukurydziana, ottofile, pączek Staghiglione, złota cebula z Voghery, fasola Aquila z Oltrepò, Pomella Genovese, Schiacciata dell’Oltrepò, biała i czarna trufla.
Zakwaterowanie
Gospodarstwa agroturystyczne z zakwaterowaniem, rezydencje, hotele 3- i 4-gwiazdkowe oraz historyczne rezydencje.
Więcej informacji na stronie: www.viniesaporioltrepopavese.it.
Nasza wyimaginowana podróż przez różne Strade dei Sapori e Vini Lombardii nieuchronnie dobiegła końca. Wspaniale było odkryć te wszystkie cenne ciekawostki związane z Lombardią, ze szczególnym uwzględnieniem jej kuchni, cenione, chronione i rozpowszechniane w najlepszy możliwy sposób. Mam nadzieję, że chęć lepszego zaangażowania się w Strade przyszła również do Was i że wkrótce zaplanujecie wspaniałą podróż po Lombardii podążając za zapachami i smakami, które najbardziej do Was przemawiają.
Tekst powstał na podstawie broszury Regionu Lombardii, którą można znaleźć na stronie: https://www.buonalombardia.regione.lombardia.it/wps/portal/site/buonalombardia/vini/strade-dei-vini-e-dei-sapori.